PORTRE 2: BUMIN KAĞAN

-

 

                                        


Öd Tengri yaşar kişi oglı kop olgeli törümüş.

-Bilge Kağan, Kül Tigin yazıtı, Kuzey taraf

 

Göktürklerin Kökeni, İlk Yurtları Neresidir?

               Göktürkler, mevki olarak Turfan’ın kuzeybatısı, Altayların güney eteklerinde bulunuyorlardı Atalarının da efsanevi başkent Ötüken’in iki elli kilometre batısında ortaya çıktıkları düşünülmektedir. Daha önceleri Altayların kuzeyinde ikamet ederken sonraki dönemlerde güneye yönelmişlerdi. Güney bölgenin doğusunda Turfan ve Etsin Gölü vardır.

               Daha önceleri Hunlara bağlı olan Aşinalar daha sonraları Juan Juan’lara bağlı kalmışlardır. 552’de kendi devletlerini kurmuşlardır.

               Çinlilerin ‘’Pien-i-Tieni’’ adlı kaynaklarında ilk Türk-Çin ilişkilerinden bahsedilir; ‘’İmparator Wen-Ti’nin hükümdarlığında, Ta Tong devrinin on birinci yılında (M.S 535) Çin Hükümeti, T’u-külere elçiler yollamaya başladı. T’u-küler, H’yung-nuların A-shih-na adını taşıyan koluna mensupturlar.’’  Daha sonralarında ise kökenleriyle ilgili bilgiler verilir; ‘’Tek başlarına bir ulus teşkil etmişlerken komşu devletin saldırısına uğramış ve tüm halk orada imha edilmiştir. Askerler bir çocuğun gençliğine acımış ve onu bir sazlığa bırakmışlar. Bir dişi kurt, o mahale gelerek, bu çocuğu etle beslemiş. Bu çocuk büyünce kurtla çiftleşmiş, kurt hemen gebe kalmış.  Bunu duyan hükümdar hemen o çocuğun öldürülmesi için bir asker yolladı. Asker, delikanlının yanına varınca kurt askeri gördü. Kurt, tanrının eliyle olmuş gibi (Batı) denizin öbür ucuna geçti. Çocuğu bir mağaraya bıraktı, üstünü iyice örttü. Mağaradan 200 Li (100 km) uzaktaki ovada on çocuk doğurdu. İşte onlardan gelen nesil Göktürkler yani Aşina’dır.’’ Denilir 

(Konuyla ilgili bir başka destan daha vardır, bu destanı buraya almak yerine sosyal medya hesaplarımızda paylaşmayı tercih ettik.) 


Göktürk Devleti’nin kurucusudur. Hayatının ilk dönemleri hakkındaki veriler çok azdır. 490 yılında doğdu, Mart 553’te öldü.

  Hükümdarlğı

Efsanevi Aşina uruğunun bir mensubudur Bumın Kağan. Altay Dağlarının güney eteklerinde demircilikle uğraşırdı. Yaptığı kılıçları bağlı olduğu devlet olan Juan Juanlara gönderirdi. 546 yılında Juan Juanlara isyan etme niyetinde olan Toles (Eski Hun boylarından ziyade tüm Türkleri işaret eden bir sözcük) boylarını yendi. Elli bin esir aldığı söylenir. Çin kaynakları da elli Töles boyu geçer. [1]

               Bumın, bu başarısının ardından Juan Juan hükümdarıyla aynı güçte olduğunu göstermek için onun kızını istedi. Juan Juan hükümdarı ise ‘’Sen benim demircimsin’’ diyerek adeta Bumın aşağıladı. Bunun üzerine Bumın Juan Juan Devletiyle tüm ilişkisini kesti. Batı Wei Devletinin hükümdarının kızıyla evlendi. 552 yılında Juan Juanların merkezine hücum ederek devleti ortadan kaldırdı. Aynı yıl Ötüken merkezli ‘’Göktürk Devletini’’ kurdu. Tüm Juan Juan topraklarını hakimiyeti altına aldı. Devleti kurduğu yıl öldü. (Mart 553)

 






Şahsiyeti

Kazandığı askeri başarılara bakarsak kendisi büyük bir komutandı. Emsalleri Mete Han ve Attila gibi… Çin esareti altındaki Türkleri kurtarmış, teşkilatlı bir yapıya evirmiş olması da büyük bir devlet adamı olduğunun kanıtıdır. Bumın Kağan, ‘’İl- Kurucu’’ gibi önemli bir sıfata haizdir. Türk adını taşıyan ilk devleti kurması da onu çok önemli yerlerde karşımıza çıkarıyor.



Altaylı


 

[1] Detaylı bilgi için: Prof. Dr. İbrahim KAFESOĞLU, Türk Milli Kültür Tarihi adlı eserin ‘’Göktürkler’’ kısmına bakınız


Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Üç Tarz-ı Siyaset Işığında Türkçülük Fikri

-
Üç Tarz-ı Siyaset Işığında Türkçülük                                                                              Enes ÖZTÜRK I.                  Osmanlı memleketlerindeki Türklerin hem dini hem ırki bağlar ile pek bağlı olduğunu belirten yazar Türk olmayan fakat İslam inancını benimsemiş kimselerin de Türklüğe benzeyecek olduğu belirtir (Akçura, 2020, S. 83). Bu görüşün -Türkçülüğün- esas faydalarını ise dilleri, ırkları, adetleri ve çoğunluğunun dini aynı olan ve Avrupa’nın doğusu ile Asya’nın büyük kısmında meskûn Türklerin en ileri , en medeni ve en kuvvetli olanın Osmanlı Türkleri olduğundan Osmanlı’nın önemli bir konumda olacağını beyan eder (Akçura, 2020, S. 83-84). Ancak Osmanlı içerisindeki Müslüman olup Türk olmayan ve kültürel olarak Türklük potasında eritilemeyecek olanların devletten uzaklaşacağını beyan eden yazar bunu makalesinde -bu grupların devlet ile- “ ciddi münasebeti kalmaz ” diyerek niteler (Akçura, 2020, S.84). Akçura’nın önemli bir tespiti de Türkçülüğün şi
Devamı

Gerçekler ve Yalanlar | Atsız ve Atatürk

-
Resim
  ATSIZ VE ATATÜRK Günümüzde birçok çarpıtılan veya anlamını kaybeden sözcük ve yanlış tanınan kişi bulunmakta. Basının zorlaması sonucu insanlar doğruyu yanlış bilir oldu. Birkaç kavramı ve kişiyi tanımak bu açıdan çok önemli. Irkçılık horgörücülük değildir. Racism, o anlamı tarihsel yanlış anlaşılmalarla kazanmıştır. Irkçılık zararlı üstünlüğü ve savaşı savunmaz. Atatürk ırkını seven biridir. Bu racism tarzında değildir. Halkçılık da en büyük kanıtıdır.  Atsız ayrımcı ya da horgörücü değildir.  Uzun zamandır düşünmenin dahi safi zarar olduğu söylemleri sosyal mecralarda duyar olduk. Belirli aralıklarla Instagram üzerinden canlı olarak sizlerle bir araya geliyor, gündeme dair konuları, tarihi meseleleri enine boyuna tartışıyoruz. Son zamanlarda ise bir furya var ‘’Atsız Atatürk’e düşmandı’’ furyası. Atsız’ın ve Atatürk’ün arasında bir problem olduğu yaygarası dillerde. Türklük ve Türkçülüğe hizmet etmiş bu iki yüce insanın birbirine düşman olduğu gerçeği ancak Türk’e düşman olanlara
Devamı

Türk Olmak Bahsine Dair "Katliam" Girit Türklüğü

-
Türk olmak bahsi konuşulması zor, anlatması yaman fakat anlaşılması çok daha zor bir meseledir. Hele de Türk düşmanlarının meclislerde nutuk attığı, silah sıkanın kahramandan sayıldığı, her ırktan olmanın mübah sayılıp da Türk olmanın günah olduğu bir cehennemdeyseniz. Dedim ya anlatması yaman, anlaşılması daha yaman bir mesele. Bir kere düşmeye hakkınız yok. Düşersek türlü eziyeti mübahtan sayacak milyonla zerzevatın gölgesinde yaşayan ülkedir Türkiye! Kime, nerede yapılsa yeri göğü birbirine katacak zevatın bize geçmişte yaptıklarını unutmanın rüşveti, ertelemesi olmaz, olamaz, olmamalı da. Bugün bu meselenin üzerine durmak benim borcum yarın bir başkasının. Dünya’da Türk nefes aldıkça da hep birilerine borç olacak. Ermenileri sürmüş, Yunanları ezmiş, Balkanlı kavimlere çeşitli sıkıntılar vermiş olanlar biziz Türkler. Kurduğu devleti Balkanlının, dinini Arap’ın, dilini Fars’ın yönettiği bizlerin suçları bunlarla da bitmiyor dil gibi, medeniyet gibi, bilim gibi yerleşik medenilerin te
Devamı